ҚАМБАР МЕН НАЗЫМ

Өмірбаяны

3 актілі, 6 көріністі балет.

Композитор - Василий Великанов. Либретто - Нығмет Баймұхамедов, Пётр Градов (Мәскеу). Хореография және қойылымы - Михаил Моисеев; қосымша қоюшы-режиссері - Құрманбек Жандарбеков; балетмейстер кеңесші - Екатерина Лифанова. Қоюшы-суретші - Анатолий Ненашев. Қоюшы-дирижер - Евгений Манаев.

Премьерасы 1950 жылы 3 желтоқсанда Абай атындағы Мемлекеттік академиялық опера және балет театры сахнасында өтті.

Кейіпкерлер мен орындаушылар: Қамбар - Рафхат Уразбаев, Алмас Бекбосынов; Назым - Ракуль Тажиева, Нұрсұлу Тапалова; Мергенбай - Александр Селезнёв, Дмитрий Самохин; Дәметкен, Назымның құрбысы - Қамыш Қарабалинова, С.Ходжаева; Мұрат, Қамбардың досы - Леонид Таганов, Мақсұт Ақжанов; Келмембет, Мергенбайдың құдасы - Сергей Ильницкий; Қамбардың әкесі - Михаил Моисеев.

Қамбар батыр мен Назым сұлу бір-бірін жақсы көреді. Бірақ Назымның әкесі қызын бай күйеу жігітке бермекші. Солардың бірі - хан Мергенбай. Қамбар Назымды туған ауылынан алып қашпақ болады. Дәметкен мен Мұрат жастарға көмектеседі. Бірақ Қамбар ғана оның қуғыншыларынан құтылып кетеді. Назымның әкесі болашақ қалыңдықты көруге шақырады. Онда қызы күйеу жігітті байлар мен сараң үміткерлердің арасынан таңдауы керек еді.

Хан Мергенбай өз нөкерлерімен киіз үйді бұзып кіріп, Қамбардың жақтастарын байлап әкеледі. Назым мен оның әкесінен кек алмақшы болады. Осы кезде киіз үйге Қамбар кіреді. Қамбар мен Келмембет батырларының арасында қақтығыс басталады. Қамбар жеңеді. Қамбар Назыммен бірге туған ауылына келеді. Халық батыр мен оның қалыңдығын қуана қарсы алады. Балет жеңіс пен бақыттың жалпы биімен аяқталады.

ЖАҢА РЕДАКЦИЯДА ҚАЙТА ҚОЮ. Театр 1956 жылы балетті қайта жаңартуға тырысты. Жаңартылған спектакль 1959 жылы көрермен назарына ұсынылды.

Премьерасы 1959 жылы 17 мамырда Абай атындағы Мемлекеттік академиялық опера және балет театры сахнасында өтті.

Хореографиясы және қойылымы - Дәурен Әбіров. Суретші - Анатолий Ненашев. Қоюшы-дирижер - Евгений Манаев.

Кейіпкерлер мен орындаушылар: Қамбар - Леонид Таганов; Назым - Ракуль Тажиева; Мергенбай - Александр Селезнёв; Дәметкен, құрбысы - Қамыш Қарабалинова; Мұрат, Қамбардың досы - Ғани Ақжанов.

Жаңа басылымда спектакль үш рет көрсетіліп, репертуардан алынып тасталды.

Библиография

• Сарынова Л.П. Балетное искусство Казахстана. – Научное издание. – Алма-Ата: «Наука» Казахской ССР, 1976 – 176 стр. – С.82-92, 147, 150.
• Либретто оперных и балетных спектаклей композиторов Казахстана Калкаман и Мамыр. Балет в 3-х действиях с прологом – Составитель: Генералова И.Ю – Алматы: компания «Австралийские авиалинии» – 1995 – 126 с. – С.88-89.