БАҚШАСАРАЙ БҰРҚАҒЫ

Өмірбаяны

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ОПЕРА ЖӘНЕ БАЛЕТ ТЕАТРЫ

Пролог пен эпилогты 4 актілі хореографиялық поэма.

Композитор - Борис Асафьев. Либретто - Николай Волков, А.С.Пушкиннің аттас поэмасының желісі бойынша. Хореография - Ростислав Захаров. Қоюшы-балетмейстер - Юрий Ковалёв. Қоюшы-суретші - Анатолий Ненашев. Қоюшы-дирижер - Федор Кузьмич.

Премьера 1942 жылы 24 мамырда Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театры (қазіргі Абай атындағы ҚазҰОБТ) сахнасында өтті.

Кейіпкерлер мен орындаушылар: Мария - Наталья Викентьева; Вацлав - Юрий Ковалёв; Зарема - Нұрсұлу Тапалова; Гирей - Владимир Канделаки; Нұрәлі - Алмас Бекбосынов.

Ұлы Отан соғысы жылдарында 1942 жылы 18 маусымда Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театрында Мария партиясын Г.Уланова орындады. 1941-1942, 1942-1943 жылдардағы театр маусымдарында спектакль мезгіл-мезгіл келесі құрамда қойылып тұрды: Мария - Галина Уланова, Вацлав - Владимир Баканов, Зарема - Нұрсұлу Тапалова, Гирей - Владимир Канделаки, Нұрәлі - Алмас Бекбосынов.

ЖАҢАРТУ. Премьера 1958 жылы 8 қарашада Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театры сахнасында өтті. Хореография және қойылымы - Ростислав Захаров, қосалқы қоюшы - Дәурен Әбіров. Қоюшы-суретші - Анатолий Ненашев. Қоюшы-дирижер - Ғазиз Дугашев.

Кейіпкерлер мен орындаушылар: Мария - Сара Көшербаева, Ракуль Тажиева; Вацлав - Әнуарбек Джалилов, Заурбек Райбаев; Зарема - София Тулусанова, Инесса Манская; Гирей - Абдуахим Асылмұратов, Алмас Бекбосынов; Нұрәлі - Ғани Ақжанов, Зәуірбек Райбаев.

ЕКІНШІ ЖАҢАРТУ. Премьера 1981 жылы Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театры сахнасында өтті. Хореография - Ростислав Захаров. Қоюшы-балетмейстер - Ярослав Сех. Қоюшы-суретшілер - Анатолий Ненашев, Гульфайрус Исмаилова. Қоюшы-дирижер - Валерий Руттер.

Кейіпкерлер мен орындаушылар: Мария - Зарема Қастеева, Раушан Байсеитова; Вацлав - Рамазан Бапов, Анатолий Семёнов; Зарема - Майра Қадырова, Инна Гуляева, Фируза Жолымбетова; Гирей - Марат Мунтин, Александр Медведев, Эдурад Мальбеков; Нұрәлі - Қайрат Мажикеев, Дүйсенбек Накипов, Бауыржан Ешмұхамбетов; Жігіттер - Ұлан Мирсеидов. Ахмедғали Бүркітбаев; Паненки - Мансия Қарақұлова, Людмила Макарцева; «Краковяктағы» соло - Эдуард Мальбеков, Фируза Жұлымбетова; Қара әйелі - Людмила Ли, Любовь Танбаева; Қоңырау - Жұмагүл Джалпақова, Сәуле Мирзабекова.

ҮШІНШІ ЖАҢАРТУ. Премьера 2017 жылдың 7-8 қазанында Абай атындағы Қазақ ұлттық опера және балет театры сахнасында өтті. 3 актілі балет. Хореография - Ростистав Захаров. Қоюшы-балетмейстер - Гүлжан Туткибаева. Қоюшы-суретші - Вячеслав Окунев. Дирижерлер - Мұхтар Қалдаяқов, Рақымжан Баспаев.

Кейіпкерлар мен орындаушылар: Мария - Әсел Асқарова, Айман Егісбаева; Вацлав - Азамат Асқаров; Гирей - Әмір Жексенбек, Нұрлан Байбусинов; Зарема - Малика Ельчибаева, Наргиз Мирсеидова; Нұрәлі - Әсет Мурзакулов, Архат Әшірбек; Қара әйелі - Айжан Қанғожина.

Гирей ханның сүйікті әйелі Зарема тұтқынға түскен поляк ханшайымы Марияға жауапсыз ғашық болған күйеуінің сезімін қайтаруға тырысады. Үмітсіз Зарема Марияны өлтіреді.Ол үшін Гирей Зареманы өлтіруге бұйрық береді. Көз жасы Бұрқағының басында хан Гирей қос сүйіктісін жоқтайды.

К. БАЙСЕЙІТОВА АТЫНДАҒЫ ҰЛТТЫҚ ОПЕРА ЖӘНЕ БАЛЕТ ТЕАТРЫ

Пролог пен эпилогты үш актілі хореографиялық поэма.

Музыкасы - Борис Асафиев. Либретто - Николай Волков, А.С. Пушкиннің аттас поэмасына негізделген. Хореография - Ростислав Захаров. Қоюшы-балетмейстер - Тұрсынбек Нұрқалиев. Қоюшы-суретші- Владимир Семизоров. Костюм бойынша суретші - Евгения Кирик, костюм бойынша суретшінің көмекшісі - Ғалия Бурибаева. Дирижер - Айдар Абжаханов.

Премьера 2002 жылдың қыркүйегінде К.Байсейітова атындағы Ұлттық опера және балет театры сахнасында өтті.

Кейіпкерлер мен орындаушылар: Мария - Ғалия Бегалина, Инна Важинская; Вацлав - Рүстем Сейітбеков, Рүстем Асанов; Зарема - Гүлфайрус Құрманғожаева, Ғалия Тілесбаева; Гирей - Тұрсынбек Нұрқалиев; Нұрәлі - Арманбек Спатаев, Николай Коршунов.

«АСТАНА ОПЕРА» Мемлекеттік опера және балет театры

ЖАҢАРТУ. Премьера 2015 жылдың 11-12 сәуірінде «Астана Опера» Мемлекеттік опера және балет театрының сахнасында өтті. Қоюшы-балетмейстерлер - Тұрсынбек Нұрқалиев, Ғалия Бурибаева. Сценограф - Эцио Фриджерио. Костюмдер суретшісі - Франка Скуарчапино. Дирижер - Айдар Абжаханов.

Орындаушылар: Мария - Мадина Басбаева; Вацлав - Тайыр Гатауов; Зарема - Әйгерім Бекетаева, Әнел Рүстемова; Гирей - Тұрсынбек Нұрқалиев, Жандос Әубәкіров; Нұрәлі - Бақтияр Адамжан, Серік Нақыспеков.

ЕКІНШІ ЖАҢАРТУ. Премьера 2021 жылдың 23,24,25 сәуірінде «Астана Опера» Мемлекеттік опера және балет театрының сахнасында өтті. Спектакль Алтынай Асылмұратованың жаңа редакциясында қойылды. Сценограф - Эцио Фриджерио. Костюм бойынша суретші - Франка Скуарчапино. Жарық бойынша суретші - Виничио Кели. Проекция бойынша суретші - Серхио Металли. Қоюшы-балетмейстердің көмекшісі - Константин Заклинский, Елена Шерстнева. Костюм бойынша суретшінің көмекшісі - Софья Тасмағамбетова. Дирижер - Арман Оразғалиев.

Орындаушылар: Мария - Шұғыла Әдепхан, Аделина Тулепова, Бақытгүл Испанова; Вацлав - Еркін Рахматуллаев, Далер Запаров, Данияр Жұматаев; Зарема - Әйгерім Бекетаева, Анель Рүстемова, Анастасия Заклинская, Гаухар Усина; Гирей - Жәнібек Иманқұлов, Тұрлыхан Тойған, Сұңғат Қыдырбай; Нұрәлі - Серік Нақыспеков, Жансерік Ахметов, Қуат Карибаев, Ғұмар Сұлтанбек.