БАПОВ Рамазан Саликович

Өмірбаяны

16.08.1947 ж., Алматы қ. – 11.03.2014 ж., Алматы қ.

Көрнекті қазақстандық биші, балет әртісі, педагог, балетмейстер. ҚазКСР еңбек сіңірген әртісі (1973), ҚазКСР Халық әртісі (1976), ҚазКСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1976); КСРО Халық әртісі (1979); «Әлия» балетіндегі жас жігіттің рөлін орындағаны үшін әдебиет, өнер, журналистика және сәулет саласындағы Лениндік комсомол сыйлығының лауреаты (1980). Халықаралық балет әртістерінің байқауының лауреаты.

1958-1966 - МАХУ оқушысы, педагог А. Руденко. Үздік диплом.

1980-1985 - Римский-Корсаков ат. Ленинград Мемлекеттік консерваториясын «Балет режиссері» мамандығы бойынша аяқтады.

1966-1988 - балет әртісі, Абай ат. МАОБТ-ның балетінің жетекші солисі. Жеке дебют 1968 жылы 30 қаңтарда Вацлав партиясында өтті («Бахчисарай бұрқағы»).

Репертуары: Спартак («Спартактың» алғашқы қойылымы), Базиль (1969 және 1982, «Дон-Кихот» балетінің алғашқы қойылымы), Зигфрид, pas de trois («Аққу көлі»), Альберт, II актінің қосымша pas de trois («Жизель»), Джеймс (бірінші орындалуы, «Сильфида»), Солор (1971 жылғы қойылымда бірінші орындалуы, «Баядерка»), Дезире (1972 жылғы қойылымда бірінші орындалуы, «Ұйқыдағы ару»), Жан де Бриен (1984 жылғы қойылымның алғашқы орындалуы, «Раймонда»), Ромео (1972 жылғы қойылымның алғашқы орындалуы, «Ромео мен Джульетта»), Пульчинелла (1978 жылғы қойылымның алғашқы қойылымы, «Пульчинелла»), Ханзада (1980 жылғы қойылымның алғашқы орындалуы, «Щелкунчик») Пан, Бахус ( «Вальпургиева түні»), Козы Көрпеш (бірінші орындауы, «Қозы Көрпеш - Баян Сұлу»), Чин-Томур (бірінші орындауы, «Чин-Томур»), Тайо (алғашқы орындауы, «Хиросима»), Асан («Ақ құс туралы аңыз»), Бозбала (бірінші орындауы, «Әлия»), Ишпак (бірінші орындауы, «Фрескалар»), бұзақы (бірінші орындауы, «Бойжеткен және бұзақы»), Франц («Үлкен вальс»), жасөспірім («Пахита»), Бозбала («Шопениана»), Паоло («Франческа да Римини» 1969 жылы қайта қойылған кезде алғашқы орындалуы,), Ер адам («Еркек пен әйел»). «Аққу көлі», «Спартак», «Жизель», «Дон-Кихот» балеттерінде жетекші партияларды орындағаны үшін, 1976 жылы К. Байсейітова ат. ҚазКСР Мемлекеттік сыйлығына ие болды.

1977-1988 - Абай ат. МАОБТ-да педагог-репетиторы. Р. Баповтың жетекшілігімен театрдың жетекші солистері М.Қадырова, Г. Әлиева, Б. Смағұлов, М. Адырхаев, Е. Асылғазинов, С. Тұрабаев, М. Қарақұлова, Д. Табылдылармен жеке партиялар дайындады.

1988-1990 - Стамбул опера және балет театрының педагог-репетиторы. Людмила Рудаковамен бірге жетекші бишілердің педагог-репетиторы болды: Түркия Республикасының Халық әртісі Мэрич Сумен, жетекші балет артистері Октай Керестеджи, Хулия Ақсулар және басқа да балет солистері.

1990-1994 - Стамбул мемлекеттік университеті жанындағы консерваторияның балет бөлімінің педагогы. Оқушылар арасында: Қазақстанда ХБАБ-ның лауреаттары атанған Чидам Тезжур, Айфер Зерен, Джем Чатбаш, Мұрат Чатбаш бар. Оның шәкірттері: Мұрат Куртулмуш (консерваторияның балет бөлімінің оқытушысы), Орал Язджы, Зейнеп Вурал, Захре Тарым.

1994-2007 - АҚШ балет студияларында педагог-репетиторы және балетмейстері.

2007 жылы - Қазақстан Президенті Н. Ә. Назарбаевтың шақыруымен Қазақстанға оралды.

2008 - Абай ат. МАОБТ-ның бас балетмейстері. Өмірінің соңғы жылдарында театр директорының хореография жөніндегі кеңесшісі және ҚазҰӨА-ның профессоры болып жұмыс істеді. Т. Жүргенов ат. «Хореография режиссурасы» кафедрасының студенттеріне сабақ берді, оның ішінде: А. Цой, Д. Уразымбетов, О. Нұржанқызы және т. б.

Марапаттары: Мәскеуде өткен Бүкілодақтық балет әртістерінің байқауында Р. Байсейітовамен бірге А. Рудянскийдің музыкасына Е. Усиннің «Жүрек әуені» номерін орындап, лауреат атанды (ІІІ- премия, 1969 ж.); «В.И. Лениннің 100 жылдығы «Ерен еңбегі үшін» медалі (1970ж.); «Құрмет Белгісі» ордені (1971); Мәскеудегі жас орындаушылардың Бүкілодақтық байқауы (1973 ж. І-ші сыйлық); Варнадағы ХБАБ (Болгария, 1974 ж. III- сыйлық, қола медаль); «Вьетнам халықтарының достығы» медалі (1982).

Библиография

• А.А. Мусинованың Рамазан Баповпен сұхбаты.
• Рамазан Баповтың жеке мұрағаты.

Сілтемелер

• Бапов Рамазан Саликович. Wikipedia. URL мекенжайы: https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BF%D... (кіру күні: 27 қыркүйек 2021 ж.).
• Ахматова Зарина. «Рамазан Бапов: Мен соғыс үшін туылған жоқпын» 7 қыркүйек 2007 жыл. URL: https://www.caravan.kz/gazeta/ramazan-bapov-ya-roz... (қолжетімділік күні: 27 қыркүйек 2021 жыл).
• Zakon.kz «Астана Операда Рамазан Баповтың құрметіне «Спартак» қойылады» 3 мамыр 2018 ж. URL мекенжайы: https://www.zakon.kz/4916587-v-astana-opera-pokazh... (қол жетімділік күні: 27 қыркүйек 2021 жыл).